Κριτήριο Αξιολόγησης
Τάξη: Δ΄
Μάθημα:
Γλώσσα
Ενότητα:
10η Λέξεις
φτερουγίζουν πέρα, ταξιδεύουν στον αέρα
Ονοματεπώνυμο:
Ημερομηνία:
Α. Ακούω και γράφω
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Β. ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1.
Να υπογραμμίσεις τις προθέσεις που
υπάρχουν στο παρακάτω κείμενο.
Η Ευγενία κάνει παρέα με κωφά και ακούοντα παιδιά και η πιο
στενή φίλη της είναι ένα ακούον κοριτσάκι από την Κρήτη, Η Στεφανία. Από την
παρέα με την Ευγενία, η Στεφανία έμαθε τη νοηματική γλώσσα κι έτσι επικοινωνούν
χωρίς δυσκολία. Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, που τις πέρασαν
μαζί, η Ευγενία έμαθε από τη φίλη της για το μπαλέτο. Έτσι, μετά την επιστροφή
της, γράφτηκε αμέσως σε μια σχολή μπαλέτου. Σήμερα, παρά τις δυσκολίες που
αντιμετώπισε αρχικά, είναι μια πολύ καλή χορεύτρια, που θέλει να χορεύει από το
πρωί ως το βράδυ.
2.
Κυριολεξία (Κ) – Μεταφορά (Μ)
( ) Έλεγα μεγαλόφωνα τις σκέψεις μου.
( ) Έγραφα ό,τι μου κατέβαινε.
( ) Έγραφα με άγριο πάθος.
( ) Έγραφα πάνω σ’ οτιδήποτε με το μολύβι.
( ) Συνέχισα τη δουλειά μου με ζήλο.
( ) Έβαλαν τα δυνατά τους.
3.
Στις παρακάτω προτάσεις του κειμένου
να βρείτε και να υπογραμμίσετε τις λέξεις και τις φράσεις που δηλώνουν τρόπο.
Διάβαζα με δυσκολία ακόμα.
Τα ορνιθοσκαλίσματά τους έδιναν σ’
έναν τρίτο με μεγάλη ακρίβεια όσα είχα πει.
Έλεγα μεγαλόφωνα τις σκέψεις μου.
Μιλώντας δυνατά έκανα ερωτήσεις στον
εαυτό μου.
Άρχισα να γράφω κρυφά πάνω σ’
οτιδήποτε με άγριο πάθος.
Συνέχισα τη δουλειά μου με περισσότερο
ζήλο.
Μ΄ αυτό τον τρόπο γράφω
μυθιστορήματα.
4.
Να υπογραμμίσετε τους επιρρηματικούς
προσδιορισμούς του τρόπου που υπάρχουν στις παρακάτω προτάσεις.
Περπατούσε αργά στο πεζοδρόμιο
χαζεύοντας τις βιτρίνες των καταστημάτων.
Τους εξήγησε με απλά λόγια κι έτσι
όλοι κατάλαβαν.
Αφού δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς,
σύρθηκε με μεγάλη δυσκολία ως την πόρτα.
Πιάστηκαν χέρι χέρι κι έφυγαν
τρέχοντας για την πλατεία.
Σηκώθηκε απότομα και μας ακολούθησε
μουρμουρίζοντας διάφορα.
Όπου μπορεί πηγαίνει με τα πόδια γιατί
δε νιώθει καλά στο αυτοκίνητο.
5.
Να υπογραμμίσετε τις εξαρτημένες
χρονικές προτάσεις που υπάρχουν στο παρακάτω κείμενο.
Προτού
ανακαλυφθεί η γραφή, όλες οι πληροφορίες έπρεπε να απομνημονεύονται και να
μεταφέρονται από στόμα σε στόμα. Όταν όμως διαδόθηκε, οι πληροφορίες μπορούσαν
πλέον να καταγραφούν και να μεταφερθούν εύκολα από το ένα μέρος στο άλλο. Η
γραφή, αφού πρώτα χρησιμοποιήθηκε για τη σύνταξη καταλόγων, σύντομα άρχισε να
χρησιμοποιείται για την καταγραφή γεγονότων και ιστοριών κι έτσι άρχισε να
αναπτύσσεται η λογοτεχνία.
Πριν
εφευρεθεί η τυπογραφία, τα βιβλία ήταν χειρόγραφα, γι’ αυτό ήταν πολύ λίγα και
πανάκριβα. Αυτό όμως άλλαξε από το 1438, όταν ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος βρήκε τον
τρόπο εκτύπωσης των βιβλίων σε πολλά αντίτυπα.
6.
Υπογράμμισε τις αντωνυμίες στις
παρακάτω προτάσεις και γράψτε τες στην κατάλληλη στήλη του πίνακα που
ακολουθεί:
Ποιος σου είπε ότι έφαγα κι άλλο
γλυκό;
Υποστήριζε ότι μόνο η δική του γνώμη
ήταν σωστή.
Από τα λόγια της καταλάβαμε ότι
ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό της.
Πόσες φορές σε ρώτησε ο πατέρας σου
αν θέλεις να σου φέρει κάτι από το περίπτερο και εσύ του απάντησες «Δεν θέλω
τίποτα»;
Μερικοί ψαράδες με τις βάρκες τους
βοήθησαν το δελφίνι να ξαναβγεί στο πέλαγος.
Προσωπικές
|
Κτητικές
|
Αυτοπαθείς
|
Ερωτηματικές
|
Αόριστες
|
7. Οι λέξεις που ακολουθούν έχουν ορθογραφικά λάθη. Να τις ξαναγράψετε
δίπλα σωστά:
θάρος: __________ προσπάθια: __________ περγαμινή: __________
σύμβωλα: __________
ακρήβεια: __________
αποθύκευση: __________
επικεινωνία: __________
διερμινέας: __________
υποχορώ: __________
πληροφορεία: __________
γλώσα: __________ υληκό: __________
ακούγωντας: __________
κάποιως: __________
ξεκαρδίζωμε: __________
8. Να σημειώσετε στο τέλος κάθε πρότασης Κ για τις κυριολεξίες και Μ
για τις μεταφορές:
α) Σήκωσε ένα βαρύ κιβώτιο.
______
β) Αυτό σηκώνει πολλή συζήτηση.
______
γ) Το παίζει σε διπλό ταμπλό.
______
δ) Τα παιδιά παίζουν στον κήπο
κρυφτό. ______
ε) Αγόρασε μια δερμάτινη ζώνη.
______
στ) Μια πύρινη ζώνη περικύκλωσε
το σπίτι. ______
ζ) Του έπεσε ο πρώτος αριθμός του
λαχείου. ______
η) Το βάζο έπεσε και έσπασε.
______
θ) Οι κυνηγοί σκότωσαν το
αγριογούρουνο. ______
ι) Σκοτώνεται κάθε μέρα στη
δουλειά. ______
9. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων επιλέγοντας την
κατάλληλη αόριστη αντωνυμία από τις παρενθέσεις:
Πήρε
__________ (μια, κάποια) βαθιά ανάσα και συνέχισε το δρόμο του.
Δεν
ήξερε __________ (κάτι, τίποτα) για το θέμα, καθώς έλειπε στο εξωτερικό.
(Κανείς,
καθένας) __________ δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον.
Στην
κορυφή του βουνού, όπου υπήρχε γαλήνη και ηρεμία, ένιωσα __________ (κάποιος,
άλλος) άνθρωπος.
Δεν
υπάρχει __________ (καμία, κάμποση) περίπτωση να τον συγχωρήσω.
Ύστερα
από πολλά χρόνια πήγαμε στο χωριό, όμως __________ (καθένας, κανένας) δε μας
γνώρισε.
10. Να γράψετε με μία σύνθετη λέξη (χρησιμοποιώντας το αχώριστο
μόριο α- )πώς λέγεται αυτός που:
Δεν
έχει μυαλό: __________ δεν
έχει φωνή : __________ δεν
έχει ύπνο: __________
Δεν
έχει έκφραση: __________ δεν
έχει υπομονή: __________ δεν έχει
ψυχή: __________
Δεν
έχει πίστη: __________ δεν
έχει ευθύνη: __________ δεν έχει
ταλέντο: __________
Δε
φυλάσσεται: __________ δεν
έχει χρώμα: __________ δε
χωνεύεται: __________
11. Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις των
παρακάτω μετοχών με ο ή ω και να τονίσετε όπου πρέπει:
ακούγ__ντας
|
κολλ__ντας
|
φορτ__ντας
|
ρωτ__ντας
|
θεωρ__ντας
|
ψήν__ντας
|
ξεθαρρεύ__ντας
|
παιδεύ__ντας
|
χτυπ__ντας
|
αρπάζ__ντας
|
ανεβαίν__ντας
|
διώχν__ντας
|
12. Να ενώσετε με τον κατάλληλο χρονικό
σύνδεσμο τις παρακάτω προτάσεις για να δείξετε πότε έγινε αυτό που λέει η κύρια
πρόταση:
α)
Ερχόταν να μας δει / Τα παιδιά έκαναν μεγάλες χαρές
__________________________________________________________________________________
β)
Έτρεξε ν’ ανοίξει την πόρτα / Χτύπησε το κουδούνι
__________________________________________________________________________________
γ)
Κάναμε υπομονή / Βρέθηκε λύση στο πρόβλημά μας
__________________________________________________________________________________
δ)
Πάω για δουλειά / Πέρασα από την τράπεζα
__________________________________________________________________________________
ε)
Συζητούσαν / Την έπιασαν τα κλάματα
__________________________________________________________________________________
13. Να γράψετε τις λέξεις που είναι στην
παρένθεση μόνο στις προτάσεις που φανερώνουν τρόπο, όπου δηλαδή οι λέξεις είναι
τροπικά επιρρήματα:
α)
ευχάριστα
Χάρηκε
ακούγοντας τα ____________ νέα.
Είναι
ένα βιβλίο που διαβάζεται ____________.
β)
καθαρά
Τα
μικρά παιδιά δε μιλούν ____________.
Βάλε
τα ____________ ρούχα στην ντουλάπα.
γ)
δυνατά
Έβαλε
τα ____________ του να πετύχει.
Σπρώξε
____________ την πόρτα για να κλείσει.
δ)
διαφορετικά
Οι γονείς μου αντιμετωπίζουν ____________ το
πρόβλημα.
Αν
και είναι αδέρφια, έχουν ____________ ενδιαφέροντα.
ε)
εύκολα
Τα
____________ προβλήματα είναι γι’ αυτόν παιχνιδάκι.
Ο
Δημήτρης έλυσε το πρόβλημα ____________ κι απλά.
13. Να συλλαβίσετε τις παρακάτω λέξεις
αφού πρώτα τις τοποθετήσετε στην κατάλληλη στήλη:
ήχος,
αέρας, αγχωμένος, χαρακτήρας, δίσκος, αρχείο, καταγραφή, απορώ, χαρτί, γρίφος,
μολύβια, κληρονομώ, ρυθμός, ροδάνι, βιβλιάριο.
Δισύλλαβες
|
Τρισύλλαβες
|
Πολυσύλλαβες
|
Γ. Κείμενο
Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα σε διασκευή από το
μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη «Αναφορά στον Γκρέκο».
Στην Τρίτη τάξη δάσκαλός μας ήταν ο
Περίανδρος Κρασάκης... Αυτός ο δάσκαλος λοιπόν ώρες μας έπαιρνε τ’ αυτιά με τα
φωνήεντα και με τους τόνους. Κι εμείς ακούγαμε τις φωνές στο δρόμο, τους
μανάβηδες, τους κουλουρτζήδες […] και περιμέναμε πότε να χτυπήσει το κουδούνι,
να γλιτώσουμε. Κοιτάζαμε το δάσκαλο να ιδρώνει πάνω στην έδρα, να λέει, να
ξαναλέει και να θέλει να καρφώσει στο μυαλό μας τη γραμματική, να ο νους μας
ήταν έξω στον ήλιο και στον πετροπόλεμο […]
Μια μέρα, ήταν άνοιξη, χαρά Θεού, τα
παράθυρα ήταν ανοιχτά κι έμπαινε η μυρωδιά από μια ανθισμένη μανταρινιά στο
αντικρινό σπίτι […]. Κι ίσια ίσια ένα πουλί είχε καθίσει στο πλατάνι της αυλής
του σχολείου και κελαηδούσε. Τότε πια ένας μαθητής, χλωμός, κοκκινομάλλης, που
’χε έρθει εκείνη τη χρονιά από το χωριό, Νικολιό τον έλεγαν, δε βάσταξε, σήκωσε
το δάχτυλο:
-
Σώπα,
δάσκαλε, φώναξε, σώπα, δάσκαλε, ν’ ακούσουμε το πουλί!
14.
Απαντώ στις ερωτήσεις
Γιατί
τα παιδιά δεν άκουγαν το δάσκαλο; Πού ήταν το μυαλό τους;
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
Τι
δεν άντεξε ο Νικολιός και πώς αντέδρασε;
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου